Τι είναι το Variable Refresh Rate (VRR);

Τι είναι το Variable Refresh Rate; Το καινούργιο αυτό χαρακτηριστικό που μπαίνει σε τηλεοράσεις, monitors και κονσόλες; Εξηγούμαστε!

Χρόνια τώρα, οι κατασκευαστές καρτών γραφικών και οθονών προσπαθούν να διορθώσουν το αιώνιο πρόβλημα του tearing και των artifacts που προκύπτουν όταν ο ρυθμός ανανέωσης του monitor δεν συμπίπτει με τον αριθμό των frames που δημιουργεί η GPU μας.

Για να πούμε την αλήθεια όμως, χρειαζόταν. Έτσι κάποια στιγμή το 2013 το NVIDIA G-Sync και τις πρώτες οθόνες που κόστιζαν, από έναν μισθό η καθεμία!

Η AMD, βρισκόταν σε μια όχι τόσο καλή περίοδο και “απάντησε” το 2015 με καθυστέρηση 2 ετών με το FreeSync, το οποίο πήρε σαν βάση το “ανοικτό” Adaptive-Sync της VESA – και το έκανε δικό της.

Τι έκαναν όμως αυτές οι τεχνολογίες; Βασικός τους στόχος είναι να προσφέρουν μια πιο ομαλή εμπειρία κατά το gaming, χωρίς προβλήματα όπως το πιο κλασικό και ενοχλητικό, το tearing της οθόνης.

Τι είναι το variable refresh rate;

Ρυθμός ανανέωσης σημαίνει πόσες φορές ανά δευτερόλεπτο εμφανίζεται ένα καρέ στην οθόνη. Ο μεταβλητός ρυθμός ανανέωσης αλλάζει το refresh rate ανάλογα με τη σκηνή που δείχνει η οθόνη.

Εάν αυτός ο αριθμός είναι διαφορετικός είτε στην κάρτα είτε στο monitor τότε θα παρατηρήσουμε κάθε λογής artifacts και προβλήματα στην εικόνα. Το πιο σύνηθες είναι το tearing – όταν η εικόνα κόβεται σε δύο ή και τρία οριζόντια τμήματα.

Τα περισσότερα monitors τρέχουν στα 60Hz και άνω, όμως μια κάρτα γραφικών μπορεί να δείξει και 70FPS ή 90FPS ή να πέσει στα 30FPS. Σε αυτή την περίπτωση θα δούμε αυτά τα περίεργα artifacts να λαμβάνουν χώρα μπροστά στα μάτια μας.

Το variable refresh rate έρχεται σαν προσθήκη στο πρότυπο του HDMI 2.1 και σκοπό έχει να διορθώσει προβλήματα όπως το tearing και το lag μεταβάλλοντας τον ρυθμό ανανέωσης ανάλογα με τη σκηνή που εμφανίζεται στην οθόνη.

Όσο κυκλοφορούσαν περισσότερες οθόνες με refresh rate μεγαλύτερο από 60Hz, τα προβλήματα συνέχιζαν να υπάρχουν, και γι’ αυτόν τον λόγο οι κατασκευαστές έφτιαξαν τεχνικές για την αποτελεσματικότερη διόρθωσή τους. Ας δούμε όμως εν συντομία, πως μια κάρτα γραφικών δημιουργεί ένα frame.

Για να μάθετε περισσότερα για τα Frames per Second, έχουμε δημιουργήσει ένα ξεχωριστό άρθρο και βίντεο.

Πως δημιουργείται ένα καρέ;

Η κάρτα γραφικών μας ετοιμάζει το κάθε καρέ έπειτα από μια πολύπλοκη διαδικασία (που δε θα αναλύσουμε εδώ), αλλά το αποτέλεσμα είναι τα καρέ που βλέπουμε συνήθως σε κάποια γωνία του monitor μας, με τη βοήθεια εργαλείων όπως το MSI Afterburner.

Εάν το monitor “τρέχει” στα 60Hz τότε έχουμε άψογο συγχρονισμό χωρίς κανένα πρόβλημα, όμως όταν αυτά τα δύο δεν είναι συγχρονισμένα, τότε κάποιο καρέ μπορεί να προβληθεί νωρίτερα ή αργότερα, παρουσιάζοντας οθόνες σαν και αυτή:

Τι είναι το Variable Refresh Rate (VRR);

Το παράδειγμα με το AMD FreeSync off, είναι αυτό που θα συναντήσουμε σε ένα monitor χωρίς κάποια τεχνολογία συγχρονισμού και όταν τα FPS της GPU μας ξεπερνούν πολύ το refresh rate της οθόνης.

Επειδή η GPU μεταβάλλει συχνά τα FPS, οθόνες που υποστηρίζουν μεταβλητό refresh rate (dynamic refresh rate) προλαμβάνουν τέτοια προβλήματα – όμως το εύρος είναι συγκεκριμένο και συνήθως δε μπορεί να πέσει κάτω από ένα νούμερο, πχ τα 48Hz.

Όλη αυτή η διαδικασία όμως χρειάζεται και ένα συμβατό software από κάτω για να τρέξει – σε επίπεδο driver, οπότε το variable refresh rate είναι μια συμπληρωματική επιλογή στα Windows και τις νέες κονσόλες, και συνοδεύει τα AMD FreeSync και NVIDIA G-Sync που ουσιαστικά είναι το ίδιο πράγμα, απλά φέρουν την υπογραφή του κάθε κατασκευαστή για λόγους προώθησης.

Το VRR τρέχει μέσω της θύρας HDMI 2.1 και είναι χαρακτηριστικό που ήρθε ουσιαστικά σαν update στο εν λόγω πρότυπο σύνδεσης.

Αυτές οι δύο δημοφιλείς τεχνολογίες (AMD FreeSync & NVIDIA G-Sync) θα πρέπει να υποστηρίζονται από το monitor και την κάρτα γραφικών μας και αναγράφονται στις συσκευασίες των προϊόντων αλλά και στα επίσημα websites τους. Για την ώρα, υπάρχουν δεκάδες monitors που υποστηρίζουν και τα δύο πρότυπα, ενώ εάν μια υποστηρίζει το ένα, είναι πολύ πιθανό να υποστηρίζει και το άλλο, άσχετα εάν η NVIDIA δεν το παραδέχτηκε μέχρι πρότινος.

Hertz = FPS

Πριν προχωρήσουμε άλλο βαθύτερα στο εν λόγω άρθρο, να κάνουμε μια επισήμανση για τα Hertz και τα FPS. Και τα δύο μετράνε “κάτι ανά δευτερόλεπτο”, οπότε από εδώ και στο εξής φανταστείτε ότι ο λόγος Hertz και FPS είναι 1:1. 60 Hertz δηλαδή ισοδυναμούν με 60 FPS και αυτό θα μας βοηθήσει αμέτρητα σε αυτό που θα πούμε στη συνέχεια.

Όταν ο ρυθμός ανανέωσης της οθόνης είναι σταθερός, τα FPS που δημιουργεί η κάρτα γραφικών μας μπορεί να μεταβάλλονται δημιουργώντας πολλών ειδών προβλήματα όπως tearing, και είναι αυτό που δείχνουμε στην αρχική εικόνα αυτού του άρθρου.

Τι είναι το Variable Refresh Rate (VRR);

Πως δουλεύει μια τυπική οθόνη;

Σημαντική παρένθεση που μας βοηθάει να καταλάβουμε και τα υπόλοιπα που έχουμε να πούμε.

Μια οθόνη “σκανάρει” το κάθε καρέ από την κάθε είσοδο (HDMI, DisplayPort) από πάνω προς τα κάτω στο panel της σε σταθερό χρόνο (συνήθως 60 φορές το δευτερόλεπτο). Αυτό ήταν κοινό στις παλιότερες οθόνες, όμως με την ίδια λογική λειτουργούν και οι σημερινές οθόνες που φέρουν TN, IPS, VA και OLED panels.

Ας μη ξεχνάμε το Adaptive Sync της VESA

Το δωρεάν (από πλευράς licensing) πρότυπο στο οποίο πάτησε 100% η AMD με το FreeSync είναι άξιο αναφοράς σε αυτό το άρθρο.

Το Adaptive Sync στα υποστηριζόμενα monitors, έχει τα ίδια αποτελέσματα με το FreeSync και το G-Sync, ενώ η AMD είναι πιο ανοικτή δίνοντας υποστήριξη σε περισσότερες κάρτες γραφικών από την NVIDIA, συγκριτικά.

Όπως και οι δύο τεχνολογίες των AMD – NVIDIA, έτσι κι εδώ το Adaptive Sync έρχεται για να απαντήσει σε όλα τα προβλήματα του VSync όπως το stuttering όταν συναντάμε FPS drops, ή το tearing που είναι πιο συχνό και ενοχλητικό. Το stuttering είναι μικρές “παύσεις” που εμφανίζονται κατά το gaming και συνήθως απορρέουν από dropped frames ή κακογραμμένο driver/game, ενώ πολλές φορές ευθύνεται και η πιθανώς κακή ρύθμιση του συστήματος.

Η Intel δίνει μια πολύ καλή ερμηνεία στο πως λειτουργεί το Adaptive Sync, βάζοντας σε αντιπαραβολή το VSync, δείχνοντας που ακριβώς συναντάμε το screen lag.

Τι είναι το Variable Refresh Rate (VRR);

VRR: Πόσο καλό είναι για το gaming;

Το Variable Refresh Rate είναι κάτι σημαντικό για τα games μας μιας και η δυναμική εναλλαγή του ρυθμού ανανέωσης της οθόνης με βάση τα FPS της κάρτας απομακρύνει τα όποια artifacts μπορεί να εμφανιστούν.

Μιας και στο desktop μια κάρτα γραφικών έχει (συνήθως) σταθερό framerate, το VRR ήρθε για να βελτιώσει το gaming κομμάτι, όπου τα FPS μεταβάλλονται ανάλογα με το είδος της σκηνής και το πόσο βαριά είναι. Έτσι, για παράδειγμα, εάν βλέπουμε ένα cutscene, τότε πιθανόν να τρέχει στα πιο cinematic 25 ή 30 FPS ενώ το gameplay πολλές φορές είναι ξεκλείδωτο, εάν φυσικά μιλάμε για την πλατφόρμα του PC.

Εν μέσω gameplay είναι εκεί όπου το variable refresh rate θα δείξει όλα τα θετικά του στα παιχνίδια μας, μιας και στο gameplay, τα FPS μεταβάλλονται συνεχώς και ακόμα και μικρές διακυμάνσεις, προκαλούν κάποια από τα προαναφερθέντα artifacts.

VSync vs. Variable Refresh Rate

Παλιότερα ο μόνος τρόπος για γλιτώσουμε από προβλήματα όπως tearing, ήταν μέσω του VSync, μιας τεχνικής που φυσικά υπάρχει μέχρι και σήμερα στα παιχνίδια και κλειδώνει το gameplay στα 60Hz, όμως δεν το προτιμούμε για έναν και μόνο λόγο.

Κατά τη χρήση, το VSync εισάγει ανεπιθύμητο input lag στο πληκτρολόγιο και το ποντίκι, που σημαίνει ότι ο χειρισμός γίνεται πιο δύσκολος αφού οι κινήσεις μας αργούν να μεταφερθούν στο παιχνίδι.

Το πρόβλημα ξεκινάει με τον τρόπο που λειτουργεί όμως το VSync. Το VSync συγχρονίζει το framerate της κάρτας γραφικών με το refresh rate της οθόνης ωστόσο εάν η κάρτα γραφικών μας έχει έτοιμο το κάθε καρέ γρηγορότερα, τότε το VSync “αναγκάζει” τα νέα frames να περιμένουν μέχρι να εμφανιστούν στην οθόνη δημιουργώντας το input lag που προαναφέραμε.

Τι είναι το Variable Refresh Rate (VRR);

Ποιες κονσόλες και PCs έχουν Variable Refresh Rate;

Το variable refresh rate είναι spec που προστέθηκε στο HDMI 2.1. Για την ώρα, τόσο το PlayStation 5 όσο και το Xbox Series X/S διαθέτουν variable refresh rate και μεταβάλλουν το ρυθμό ανανέωσης έως τα 120Hz που υποστηρίζουν ως μέγιστο refresh rate. Από τις παλιότερες κονσόλες, Variable Refresh Rate υποστηρίζουν και τα Xbox One X (2018) και Xbox One S, μέσω των HDMI τους.

Αυτές οι κονσόλες είναι πλήρως συμβατές με το πρότυπο HDMI 2.1 που σημαίνει ότι φέρνουν υποστήριξη και για τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του, όπως τo Auto Low Latency Mode (ALLM), το οποίο επεμβαίνει αυτόματα απενεργοποιώντας αχρείαστη επεξεργασία της εικόνας σε μια τηλεόραση, προς μείωση του latency. Για gaming, αυτό το στοιχείο είναι σούπερ χρήσιμο και μεγάλο πρόβλημα σε παλιότερες τηλεοράσεις που δεν είχαν κάποιου είδους game mode προεγκατεστημένο.

Τα πράγματα στο PC είναι διαφορετικά. Πέρα από το συμβατό monitor, θα πρέπει να έχουμε και μια κάρτα γραφικών που να υποστηρίζει πρότυπα όπως το FreeSync, εάν μιλάμε για AMD, και το G-Sync για τις NVIDIA GPUs. Και τα δύο θα φαίνονται εύκολα επάνω στις συσκευασίες που πωλούνται αλλά και στο επίσημο site του κατασκευαστή.

Οι υποστηριζόμενες κάρτες από πλευράς AMD είναι πολλές και φτάνουν μέχρι και τις GCN 2.0. Όσες GPUs υποστηρίζουν AMD FreeSync, υποστηρίζουν και το extension του HDMI 2.1, Variable Refresh Rate.

Βλέποντας ότι είναι ανούσιο να περιορίσει τη σειρά μόνο στις καινούργιες RTX, το VRR υποστηρίζεται σε κάρτες της σειράς GTX 10 και νεότερες, και το support είναι ίδιο με του G-Sync. Όσες NVIDIA GPUs υποστηρίζουν G-Sync, τότε υποστηρίζουν και το Variable Refresh Rate.

Βελτιώνονται τα γραφικά με το Variable Refresh Rate;

Αυτό που βελτιώνεται είναι η ποιότητα του gameplay και το πόσο ομαλά τρέχει το παιχνίδι. Τα γραφικά του παιχνιδιού παραμένουν τα ίδια όσον αφορά την ανάλυση και το βάθος τους και το μόνο που οριοθετείται, είναι το framerate.

Τι γίνεται με το input lag στα FreeSync και G-Sync;

Παρόλο που στην αρχή της κυκλοφορίας τους αρκετοί υποστήριζαν ότι συγχρονίζοντας Hertz και FPS θα δημιουργούσε άλλου είδους προβλήματα όπως input lag, φαίνεται πως τελικά δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Αυτό το φαινόμενο αφορά τον χρόνο που μεσολαβεί από το πάτημα ενός πλήκτρου στο ποντίκι ή το πληκτρολόγιο, μέχρι να δούμε το αποτέλεσμα στην οθόνη.

Η αλήθεια είναι όμως πως όλες αυτές οι τεχνολογίες εξαλείφουν ή περιορίζουν προβλήματα όπως το input lag έτσι ώστε να εστιάσουμε μόνο στο gaming!

Κλείνοντας…

Το Variable Refresh Rate είναι ιδανικό για eSports και άλλους competitive τίτλους όπου χρειάζεται μέχρι και το τελευταίο millisecond, ωστόσο είναι αρκετά χρήσιμο και για όλους εμάς που θέλουμε να απολαμβάνουμε τα παιχνίδια μας στο σπίτι ή και το σαλόνι στην κονσόλα μας. Άφθονο υλικό παρέχεται στο καταπληκτικό Blurbusters, το οποίο έχει και demos (το γνωστό UFO Test) που μας δείχνουν το ρυθμό ανανέωσης του δικού μας monitor.

Πολλά παιχνίδια τρέχουν αρκετά όμορφα ακόμα και σε 4K τηλεοράσεις εν έτη 2022, και σίγουρα υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ένα PC στο σαλόνι όπου ευχαριστούνται τα games τους μετά από μια γεμάτη μέρα στη δουλειά.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι νέες οθόνες υποστηρίζουν είτε FreeSync είτε το VRR μέσω της HDMI, αλλά σίγουρα θα πρέπει να τσεκάρετε την περιγραφή και καλύτερα, το site του κατασκευαστή.

Οι σύγχρονες τηλεοράσεις της τελευταίας διετίας είναι πολύ πιθανό να ενσωματώνουν κάποιο από τα παραπάνω χαρακτηριστικά, ενώ τόσο η AMD όσο και η NVIDIA έχουν μοντέλα που υποστηρίζουν κάποιο από τα δικά τους πρότυπα, κάνοντας ακόμα ένα μεγάλο βήμα για gaming στο σαλόνι, σε panels 55″, ή και μεγαλύτερα.

Μείνετε συντονισμένοι στο 8Bitz.gr για περισσότερο υλικό, σαν και αυτό και ακολουθήστε μας στα social media.

Ακολουθήστε το 8Bitz.gr στο Google News για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα για το PC Hardware!

Περισσότερα

Σχετικά Άρθρα