Κάποτε, είχαμε εργαλεία όπως το MSI Afterburner που διαχειρίζονταν το overclocking των καρτών γραφικών και προσέφεραν δωρεάν επιδόσεις απλά αυξάνοντας τη συχνότητα λειτουργίας του πυρήνα η/και των μνημών της κάρτας.
Δηλαδή ακόμα έχουμε εργαλεία σαν το MSI Afterburner, αλλά αν κοιτάξουμε πιο βαθιά στο παρελθόν θα δούμε ότι είχαμε περισσότερα κουμπιά για να πατήσουμε, περισσότερα slider να σύρουμε και περισσότερα FPS να κερδίσουμε.
Πολλές φορές, η αύξηση στις επιδόσεις ήταν εμφανής φτάνοντας και διψήφια νούμερα σε σχεδόν όλα τα παιχνίδια. Αλλά όχι πλέον.
Το overclocking της κάρτας γραφικών έχει γίνει αχρείαστο και το DLSS, το FSR ή το XeSS, έγιναν επιλογές για τεμπέληδες. Η αλήθεια βρίσκεται πάντοτε στη μέση.
Πάρτε για παράδειγμα την RTX 4070 Ti Super της Gigabyte που μελετήσαμε και στο review της πριν από μερικές εβδομάδες. Είναι μια γρήγορη GPU με 16GB RAM, όμορφη ‘τετραγωνισμένη’ εμφάνιση, τρεις ανεμιστήρες και ARGB για να τη χαίρεσαι όταν την έχεις όρθια μέσα στο PC.
Και στην περίπτωση της Gigabyte, έρχεται με 4 χρόνια εγγύηση για να μπορείς να την μεταπουλήσεις εύκολα και να πας σε PlayStation 5!
Ο λόγος που κάναμε overclock παλιότερα ήταν για να κάνουμε την πιο φτηνή κάρτα να τρέχει σαν την πιο ακριβή με λιγότερα χρήματα.
Σε κάρτες όπως η θρυλική Radeon HD 5870, μεταξύ άλλων εκείνης της εποχής, ήμασταν ελεύθεροι να πειράξουμε ακόμα και την τάση τροφοδοσίας του πυρήνα, των μνημών και ίσως του PLL με τη βοήθεια επιπλέον λογισμικού. Σε πολλές περιπτώσεις οι κάρτες μπορούσαν να σπάσουν το φράγμα του 1GHz στον πυρήνα!
Ο λόγος που κάναμε overclock παλιότερα ήταν για να κάνουμε την πιο φτηνή κάρτα να τρέχει σαν την πιο ακριβή με λιγότερα χρήματα.
Το θέμα ήταν ότι με το overclocking δεν κυνηγούσαμε πάντα τις αυξημένες επιδόσεις στα games. Για πολλούς το overclocking αποτελούσε ένα ενδιαφέρον χόμπι και για άλλους, ένα χόμπι με χρηματικά έπαθλα. Και όπως σε κάθε competitive ψηφιακό άθλημα, υπήρχαν διάφορα προβλήματα, κλίκες και cheat.
Τι συνέβη στο overclocking από τότε;
Με γνώμονα το κέρδος, οι εταιρίες τις οποίες στηρίζουμε έμπρακτα με τις αγορές μας συχνά πυκνά αποφάσισαν να μας δώσουν ‘τερματισμένα’ προϊόντα που δεν επιδέχονται πολλών αλλαγών. Σε αυτό το σημείο κορεσμού βρίσκονται αυτή τη στιγμή οι GPU.
Ευτυχώς στο κομμάτι των CPU έχουμε ακόμα τη δυνατότητα να ‘παίξουμε’ για να ξεκλειδώσουμε λίγες επιπλέον επιδόσεις, είτε με τη μέθοδο του memory overclocking, είτε με άλλες επιλογές σχετικές με τον επεξεργαστή.
Για τις GPU, πλέον δε μας δίνεται η δυνατότητα να πειράξουμε ρεύματα σε πολλές κάρτες γραφικών και η μόνη μέθοδος είναι τα slider για τον έλεγχο του power limit, του core clock που είναι ο χρονισμός του πυρήνα και του memory clock που είναι η συχνότητα των μνημών της κάρτας.
Από αυτά το power limit ξεχωρίζει και είναι το ποσοστό του μέγιστου wattage που μπορεί να αξιοποιήσει η κάρτα και ίσως το μοναδικό πράγμα που αξίζει να χρησιμοποιήσετε. Απλά σέρνετε το slider στο τέρμα και η κάρτα αναλαμβάνει τα υπόλοιπα.
Ας πούμε ότι η 4070 Ti Super σε stock ρυθμίσεις χρειάζεται περίπου 291W σε gaming. Με +12% στο power limit μέσω του MSI Afterburner ‘ξεκλειδώνονται’ άλλα 34W ισχύος για τα παιχνίδια μας.
Βλέπετε οι GPU, παλιές και καινούργιες, τρέχουν με συγκεκριμένη τάση ρεύματος ανάλογα με τη συχνότητα λειτουργίας τους. Έτσι δημιουργείται αυτό που ονομάζουμε voltage / frequency curve, voltage – frequency table, ή power states όπως είναι γνωστό στα CPU, ή ‘σκαλοπάτια’ στα ελληνικά.
Με βάση το αυξημένο headroom και εάν οι θερμοκρασίες το επιτρέπουν η κάρτα θα αυξήσει τους χρονισμούς της ή θα κρατήσει για περισσότερη ώρα το υψηλότερο state των χρονισμών της.
Το θέμα είναι πόσα από αυτά τα 34W μετατρέπονται σε περισσότερα FPS στην πράξη. Η απάντηση μπορεί να εκπλήξει. Η αύξηση του power limit έχει αποτέλεσμα και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις θερμοκρασίες της κάρτας.
Μια κάρτα μπορεί να έχει πιο κουλ σύστημα ψύξης (pun intended), ενώ μια πιο μικρή σε μέγεθος μπορεί να ‘ψήνεται’ πολύ εύκολα. Αν κρατήσουμε τη GPU δροσερή καθ’ όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού έχουμε περισσότερες πιθανότητες να τρέξει στο υψηλότερο power state για πιο πολλή ώρα και έτσι να μας δώσει πιο σταθερά και – ίσως – περισσότερα FPS.
Ενδιαφέρον, αλλά το αρνητικό είναι πως δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε τα όρια που έχει θέσει ο κατασκευαστής.
Και αυτό γιατί οι μοντέρνες κάρτες όπως η 4070 Ti Super είναι ήδη τερματισμένες από το εργοστάσιο. Δεν μπορείς να βάλεις χέρι. Και αν βάλεις χέρι αυτό θα έχει συνέπειες με την εγγύηση να αποτελεί τη βασικότερη.
Για παράδειγμα, οι λευκές υλοποιήσεις της GALAX που έρχονται με έξτρα λογισμικό γραμμένο από junior developer στα κεντρικά της εταιρίας κάνουν θαύματα για όσους γνωρίζουν τι κάνουν. Και οι extreme overclocking δυνατότητες αποτελούν βασικό υλικό μάρκετινγκ, όπως μας έχουν δείξει πολλάκις οι OGS. Αλλά και πάλι, οι μεγάλες εταιρίες GPU AMD και Nvidia έχουν οριοθετήσει τις επιδόσεις με τέτοιο τρόπο ώστε να μην κερδίζεις όπως στο παρελθόν.
Αποτελέσματα overclocking με την RTX 4070 Ti Super
Στα αποτελέσματα της RTX 4070 Ti Super είδαμε ότι ναι μεν το overclocking μπορεί να μας δώσει μερικά επιπλέον καρέ στα games μας, αλλά αυτό το κάνει με μια μετρήσιμη και σημαντική αύξηση στην κατανάλωση. Τα 34W που είπαμε νωρίτερα αυξάνουν τη συνολική κατανάλωση, μόνο της GPU, από τα 291W στα 325W.
Στο F1 23 η αύξηση μόνο του power limit κατά 12% επιφέρει αύξηση στις επιδόσεις μόλις 2%. Μια μεγάλη απογοήτευση για τους enthusiast. Το θέμα είναι ότι το 2% είναι μια από τις καλές περιπτώσεις μιας και υπάρχουν παραδείγματα όπως το Cyberpunk 2077 στο οποίο η αύξηση είναι πιο κοντά στο 1 με 1.5%.
Να σημειώσουμε εδώ ότι κατά τις δοκιμές μας αποκλείσαμε το φαινόμενο του ‘bottleneck’, χρησιμοποιώντας τον Ryzen 7 5700X χρονισμένο στα 4.6GHz σε όλους τους πυρήνες σταθερά και χωρίς αποκλίσεις. Αυτό αποτελεί περισσότερο πείραμα για να δούμε πάρουμε τα μέγιστα από τη GPU χωρίς να επηρεαστεί από εξωτερικούς παράγοντες όπως CPU idling.
Το φαινόμενο του ‘τεχνητού περιορισμού’ συναντάται παντού τελευταία και η αλήθεια είναι πως έχει ξενερώσει όσους ήθελαν να ασχοληθούν και να ξεζουμίσουν το hardware τους.
Οι μνήμες των GPU είναι μια ελαφρώς διαφορετική ιστορία. Τα μεγάλα bandwidth που υπόσχονται οι κατασκευαστές και τα τεράστια σε μέγεθος games καλούνται να μεταφέρουν ή να αποσυμπιέσουν on-the-fly τεράστιους όγκους δεδομένων από και προς την κάρτα. Οπότε αυξάνοντας τους χρονισμούς της μνήμης έχει περισσότερο effect απ’ ότι στο παρελθόν.
Η αλήθεια είναι πως στις σύγχρονες κάρτες γραφικών, η αύξηση των χρονισμών της μνήμης πολλές φορές χαρίζει χαμόγελα και στους πιο βαμμένους console players που παίρνουν μια γεύση της πλατφόρμας του PC. Πάντοτε όμως θα υπάρχουν φορές όπου τα κέρδη από το overclocking είναι ‘έτσι κι έτσι’ και μπορεί να απογοητεύσουν.
Επίλογος
Σε κάθε περίπτωση, η αύξηση του power limit είναι η πρώτη κίνηση που θα πρέπει να κάνει κάποιος για να δει βελτίωση στις επιδόσεις. Θυμηθείτε ότι και αυτή είναι μια μέθοδος overclocking. Εάν δεν, τότε η λύση είναι οι μέθοδοι upscaling.
Στο παρελθόν έχουμε γράψει πολλές φορές για τις δυνατότητες των μεθόδων upscaling, ενώ τις έχουμε παρουσιάσει και στο κανάλι μας στο YouTube.
Για να κερδίσετε περισσότερα FPS σήμερα, αρκεί η ενεργοποίηση του DLSS που αξιοποιεί τους πυρήνες Tensor στο εσωτερικό των Nvidia GPU, ή του FSR για αυτούς που αγαπούν ακόμα την AMD. Αυτές οι τεχνικές είναι το ‘νέο overclocking’ και δίνουν ‘FPS χωρίς όρια’ ειδικά εάν δε θες να βουτήξεις στον κόσμο του hard modding, που ούτως ή άλλως δεν είναι ιδιαίτερα ενεργός πια.
