Η Intel παρουσίασε και επίσημα τους Raptor Lake μερικές εβδομάδες πριν, και τώρα ήρθε η ώρα να μάθουμε περισσότερα για την αρχιτεκτονική και τις επιδόσεις τους.
Αφού τα reviews βρίσκονται εδώ και μερικές ημέρες στον αέρα, αξίζει να μάθουμε περισσότερα για τη νέα γενιά επεξεργαστών που θα μας συνοδεύσει για το υπόλοιπο 2022, και το μισό – αν όχι ολόκληρο – 2023. Η AMD είχε τον πρώτο λόγο φέτος με την κυκλοφορία των Ryzen 7000 που συνέβη στις 27 Σεπτεμβρίου και οι οποίοι έφεραν στο προσκήνιο την Zen 4 αρχιτεκτονική και τους πρώτους πρακτικά επεξεργαστές των 5nm στα desktops.
Η AMD είχε την τιμητική της όμως και για άλλον έναν σημαντικό λόγο. Οι Ryzen 7000 σήμαναν και την έλευση του socket AM5, των νέων chipsets και περισσότερα καλούδια για τους enthusiasts όπως PCIe Gen 5 και τις DDR5 μνήμες RAM. Αυτά μοιάζουν πολλά σε σχέση με αυτά που θα μας παρουσίασε η Intel και με τον Pat Gelsinger στο τιμόνι η νέα γενιά εστιάζει εκεί που πραγματικά πρέπει, στις επιδόσεις.
Οι Raptor Lake διατηρούν συμβατότητα με το socket LGA1700, αυτό που είδαμε σχεδόν έναν χρόνο πριν με τους 12ης γενιάς Intel Core, Alder Lake και τις 600 Series μητρικές της “μπλε” εταιρίας. Παρόλο που η Intel φέρνει στην αγορά το νέο Z790, δεν υπάρχει κάποια ουσιαστική διαφορά από το Z690, παρά μόνο στο I/O, το οποίο είναι αυξημένο. Στη 13η γενιά των Intel Core βλέπουμε και πάλι την υβριδική σχεδίαση με P Cores και E Cores, performance και efficiency πυρήνες που χαρακτηρίζονται για τις υψηλές επιδόσεις και την εξοικονόμηση ενέργειας, αντίστοιχα.
Με τους Raptor Lake όμως βλέπουμε και διπλάσια L2 cache, την πιο “κοντινή” από τις τρεις cache στο εσωτερικό των επεξεργαστών – και η οποία προσφέρει μπόλικο performance σε εφαρμογές με αρκετά “πέρα-δώθε” με το σύστημα. Έτσι, η Intel υπόσχεται μέχρι και 41% υψηλότερο multi-thread performance και κατά 15% αυξημένο single-thread performance χάρη στη βελτιωμένη αρχιτεκτονική, οπότε και οι επιδόσεις τους αναμένονται ψηλότερα από τους Alder Lake. Το πως προκύπτουν αυτά τα νούμερα το βλέπουμε στην δεύτερη φωτογραφία παρακάτω.
Τρία είναι τα βασικά μοντέλα (θα τα δείτε παρακάτω) όμως το καθένα έχει και από μια KF παραλλαγή που σημαίνει ότι στη λίστα της η Intel περιλαμβάνει έξι επεξεργαστές. Κρίνοντας από τα specs τους η Intel φαίνεται πως διπλασίασε τους efficiency πυρήνες και ‘πουσάροντας’ μερικά ενδιαφέροντα software updates, κάνει τους Raptor Lake αρκετά ενδιαφέροντες από τεχνικής άποψης.
Το Intel Thread Director είναι ένα σύστημα διαχείρισης της υβριδικής αρχιτεκτονικής και είναι ο συνδετικός κρίκος του επεξεργαστή με τα Windows, επιλέγοντας τον κατάλληλο πυρήνα για την εκάστοτε εργασία. Ακόμα και σήμερα αρκετές εφαρμογές – κυρίως παλιότερες – επιλέγουν τους πιο αδύνατους, efficiency πυρήνες δημιουργώντας πλήθος προβλημάτων εκεί που απαιτούνται μέγιστες επιδόσεις. Στο Linux η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη και η Intel διόρθωσε τα πολλά προβλήματα της πλατφόρμας στον Linux Kernel 5.18 τον περασμένο Μάιο.
Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα σύστημα που περιλαμβάνει τόσο hardware μονάδες όσο και software που διευκολύνει την επιλογή του κατάλληλου πυρήνα για την κάθε εργασία. Μιας και τα Windows 10 δεν υποστηρίζουν αυτή τη λειτουργία των Intel, απαιτείται η χρήση Windows 11 22H2 η νεότερης build.
Αρχιτεκτονικές αλλαγές: Ταχύτεροι οι Raptor Cove, απαράλλακτοι οι Gracemont
Οι 13ης γενιάς Intel Core (Raptor Lake) βασίζονται στην ίδια λιθογραφία Intel 7, η οποία δεν είναι άλλη από τα 10nm που είχε ήδη εδώ και χρόνια στην αγορά, με μερικές τροποποιήσεις – με σημαντικότερη τα 3ης γενιάς SuperFin transistors. Η ελαφρώς βελτιωμένη λιθογραφία ανοίγει το δρόμο για υψηλότερες συχνότητες χωρίς εκθετική αύξηση των θερμοκρασιών, κάτι ενδιαφέρον για τους enthusiasts που θέλουν να βάλουν το overclocking και το tweaking ξανά στο πρόγραμμα.
Το παιχνίδι της Intel ξεκινάει με την ανανεωμένη λιθογραφία και περνάει στους ελαφρώς ανασχεδιασμένους πυρήνες Raptor Cove – ένα βήμα παραπέρα από τους περσυνούς επεξεργαστές. Η λιθογραφία βελτίωσε σημαντικά και τις συχνότητες και από εκεί προκύπτουν οι μεγαλύτερες αλλαγές.
Η εταιρία μας λέει ότι η ίδια συχνότητα πλέον απαιτεί 50mV λιγότερα από τους Alder Lake, ενώ με την ίδια τάση, οι νέοι επεξεργαστές μπορούν να φτάσουν μέχρι και 200MHz ψηλότερα από την προηγούμενη γενιά. Η Turbo συχνότητα που αφορά μονάχα τον έναν πυρήνα αυξάνεται στα 600MHz, δείχνοντας έτσι ότι συχνότητες όπως τα 6GHz είναι εφικτά με λιγότερο κόπο από το παρελθόν.
Το διάγραμμα παραπάνω περιγράφει τις βελτιώσεις όμως αξίζει να πούμε ότι το 600MHz αναφέρεται μονάχα στον κορυφαίο 13900K μιας και η turbo συχνότητα βγαίνει εάν τη συγκρίνουμε με αυτή του 12900K.
Πέρα από τις λιθογραφικές τροποποιήσεις, οι βελτιώσεις φαίνονται και στο voltage frequency curve, στο table που υπάρχει και επιλέγει την κατάλληλη συχνότητα με το κατάλληλο voltage για τον κάθε πυρήνα. Φέτος έχουμε ακόμα περισσότερη διαφάνεια από προηγούμενες γενιές επεξεργαστών.
Βλέπετε η Intel έλαβε πολύ σημαντικά το feedback της κοινότητας σχετικά με την τεράστια κατανάλωση των επεξεργαστών στο παρελθόν (10η γενιά για παράδειγμα) και φρόντισε εδώ και καιρό να μας αναφέρει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την κατανάλωση των επεξεργαστών.
Οι διπλάσιοι Efficiency πυρήνες Gracemont έρχονται και με τη διπλάσια L2 cache από τους Alder Lake, κάτι που σημαίνει ταχύτερη απόκριση σε κρίσιμες εφαρμογές. Όπως θα δούμε στον τελικό πίνακα με τα μοντέλα, η Intel δεν άλλαξε κάτι στις L3 cache (Smart Cache) και έτσι παραμένουν όπως ήταν και στους Alder Lake.
Αυξημένη L2 cache βλέπουν και οι Raptor Cove έναντι των παλιότερων Golden Cove (Alder Lake). Εδώ η αύξηση είναι περίπου 1.5 φορές από τους Alder Lake.
Στο κομμάτι του ελεγκτή της μνήμης, η Intel άφησε ελεύθερη τη φαντασία της και έδωσε μεγαλύτερες ταχύτητες στις DDR5 φτάνοντας έως και τα 5600 MT/s στις επίσημες, non-XMP συχνότητες, μια αύξηση από τα 4800 MT/s των Alder Lake. Φυσικά οι XMP συχνότητες θα είναι υψηλότερες με ένα aftermarket memory kit από τις γνωστές Corsair, G.Skill κτλ.
Τα μοντέλα: Core i9 13900K, Core i7 13700K, Core i5 13600K
Θα θεωρήσουμε ότι τα φετινά μοντέλα είναι τρία και πως οι KF παραλλαγές τους διαφέρουν μόνο στην έλλειψη της UHD Graphics 770, η οποία δεν σχετίζεται με τις Arc που είδαμε στο desktop.
Intel Core i9 13900K
Ο συγκεκριμένος είναι ο ταχύτερος Intel Core που έχει παρουσιάσει ποτέ η εταιρία. Οι επιδόσεις του, ακόμα και από τα specs δείχνουν κορυφαίες και οι 8 Performance πυρήνες του συνοδεύονται και από 16 Efficiency cores, τους διπλάσιους από την 12η γενιά. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι μόνο οι Performance cores διατηρούν υποστήριξη για το HyperThreading, τον διπλασιασμό των νημάτων του επεξεργαστή, έχουμε συνολικά 32 threads και εντυπωσιακές συχνότητες.
Ο 13900K έχει base clock 3.3GHz και Turbo συχνότητες τα εντυπωσιακά 5.8GHz, 600MHz πάνω από την turbo συχνότητα του 12900K. Οι efficiency πυρήνες έχουν χαμηλότερο base clock στα 2.2GHz (από τα 2.4GHz του 12900Κ), όμως το turbo clock τους είναι αυξημένο στα 4.3GHz, από τα 3.9GHz του 12900K.
Η τροποποίηση αυτή στα efficiency cores βγάζει νόημα, αφού τα 125W του TDP μετριούνται στις base συχνότητες και για να μείνει πιστή σε αυτό το TDP η Intel αναγκάστηκε να κάνει “περικοπές” – ευτυχώς μόνο στις συχνότητες των efficiency cores. Το turbo wattage μετράται στα 253W και είναι κοινό τόσο στον 13900K όσο και στον επόμενο στη λίστα μας 13700K.
Intel Core i7 13700K
Ο επόμενος στη λίστα είναι ο 13700K. Ο συγκεκριμένος είναι ιδιαίτερη περίπτωση αφού έχει τον ίδιο αριθμό Performance πυρήνων με τον 13900K, αλλά τους μισούς efficiency cores φτάνοντας τα 24 συνολικά threads (8P+8E/24T). Οι Raptor Cove πυρήνες τρέχουν εδώ στα 3.4GHz για το base clock και τα πιο συντηρητικά 5.4GHz για το turbo clock, ενώ με το μεγαλύτερο headroom, οι E cores αφέθηκαν στα 2.5GHz και τα 4.2GHz για το turbo clock.
Σε σχέση με τον περσυνό 12700K, ο 13700K έχει +4 Efficiency πυρήνες οπότε έχουμε μια πιο επιθετική πολιτική από την Intel όσον αφορά τα μικρά cores.
Intel Core i5 13600K
Ο κλασικά μικρότερος όλων 13600K έρχεται πλέον με 20 threads, 6 Performance cores και 8 efficiency cores, μια γενναία αύξηση +4 E cores από τον 12600K. Οι συχνότητες εδώ διαμορφώνονται στα 3.5GHz στο base clock, και τα 5.1GHz στο turbo clock με τους efficiency cores να τρέχουν από τα 2.6GHz έως και τα 3.9GHz διατηρώντας το ίδιο TDP των 125W στο base clock. Λόγω των λιγότερων πυρήνων το turbo TDP δεν ξεφεύγει πάνω από τα 181W, όμως θα το δούμε να σκαρφαλώνει μόνο σε συνθήκες overclocking, πάντα με την κατάλληλη ψύξη.
Intel Z790 chipset με περισσότερο I/O και ίδια χαρακτηριστικά με το Z690
Έχοντας τελειώσει με την αρχιτεκτονική και τα πρώτα μοντέλα, περνάμε στο καινούργιο Z790 chipset το οποίο έχει εκπληκτικές ομοιότητες με το Z690.
Το “περισσότερο” I/O έρχεται με τη μορφή περισσότερων PCIe Gen 4 ή PCIe Gen 5 lanes και USB 3.2 Gen2x2 20Gbps αφήνοντας τους κατασκευαστές μητρικών να πάρουν τη σκυτάλη στο πόσα χαρακτηριστικά θα φέρουν στις δικές τους μητρικές.
Οι επιδόσεις των Intel Core 13th Gen
Λαμβάνοντας υπόψιν αυτές τις αλλαγές από την προηγούμενη γενιά, η Intel μας δείχνει και ορισμένα αποτελέσματα που έχει συγκεντρώσει, όμως θα πρέπει να τα διασταυρώσουμε και στις δικές μας δοκιμές.
Το gaming είναι το δυνατό σημείο της Intel και σε αυτή τη γενιά και η μάχη με την AMD θα κριθεί “στον πόντο”. Παρακάτω, στο τρίτο slide η Intel εμφανίζει τον 13900K να νικά κατά κράτος τον Ryzen 9 5950X της AMD όμως παρόλο που η σύγκριση περιλαμβάνει παλιότερης γενιάς επεξεργαστή, η σύγκριση με τον 5800X3D είναι τουλάχιστον δυσανάγνωστη.
Σε σχέση με τον 12900K οι διαφορές είναι μικρές, αλλά υπαρκτές και γίνονται πιο εμφανείς όταν προχωράμε στις επαγγελματικές εφαρμογές. Τα νούμερα είναι πάντα αυτά που έχει συγκεντρώσει στα δικά της labs η Intel. Παρακάτω, στο δεύτερο slide βλέπουμε ότι οι διαφορές στις επαγγελματικές εφαρμογές σε σχέση με την AMD είναι εμφανείς, αλλά, η σύγκριση γίνεται με την προηγούμενη γενιά της AMD και τον δεκα-εξαπύρηνο Ryzen 9 5950X.
Θετικά:
- Περισσότεροι efficiency πυρήνες
- Backwards compatible με το Z690
- Υποστήριξη υψηλότερα χρονισμένων DDR5 (5600)
- Βελτιωμένη λιθογραφία που φέρνει αυξημένους χρονισμούς
Αρνητικά (εκ πρώτης όψης):
- Οι Z790 δεν έχουν τόσο μεγάλο νόημα αν έχετε Z690
- Πολλές μητρικές ήδη ξεφεύγουν από την κατανάλωση της Intel
Με πληροφορίες από το επίσημο υλικό της Intel και τους επεξεργαστές 13600K, 13900K που έχουμε στα χέρια μας.
