Από την πρώτη στιγμή που είδαμε τους Ryzen 7000 να φτάνουν στα καταστήματα είδαμε πολλά καινούργια πράγματα. Είδαμε τις νέες μητρικές της AMD, την αλλαγή του socket από pin grid array σε land grid array (LGA) και φυσικά το γεγονός ότι αυτό ονομάστηκε AM5.
Η αλλαγή του socket το 2022, η πρώτη φορά μετά το 2017 όταν και πρωτοκυκλοφόρησαν οι Ryzen πρώτης γενιάς, επιβεβαίωσε ότι η εταιρία είχε κάνει πλέον το απαραίτητο R&D για να φτιάξει κάτι καινούργιο.
Επίσης βοήθησε στο να έρθουν οι νέες μνήμες τύπου DDR5 καθώς και ο δίαυλος PCIe Gen 5, μιας και οι ηλεκτρικές απαιτήσεις σε σχέση με την προηγούμενη γενιά, είναι πιο αυξημένες.
Και μαζί τους, έχουμε τις μητρικές 600 Series με πρώτες τις X670 και X670E (εκ του Extreme). Αυτές έρχονται με άφθονα specs για κάθε enthusiast, αλλά πολύ υψηλή τιμολόγηση που έκανε τα πάντα δύσκολα για τους PC builders. Το γεγονός ότι παίρνουν μόνο DDR5 μνήμες σημαίνει ότι εάν έχετε ένα σύστημα με γρήγορες DDR4, δε θα λειτουργήσουν σε αυτό το setup.
Σε αυτό το review θα δούμε για πρώτη φορά τη νέα πλατφόρμα των επεξεργαστών Ryzen 7000 και θα δοκιμάσουμε τον ισχυρό Ryzen 7 7700X παρέα με την Gigabyte X670E AORUS Xtreme για να μάθουμε καλύτερα την πλατφόρμα των Zen 4!
AMD Ryzen 7000 Series CPU
Στο επίκεντρο είναι η Zen 4 αρχιτεκτονική για την οποία είχαμε αναφέρει όλα τα σημαντικά στοιχεία σε παλαιότερο άρθρο μας. Προτείνω να του ρίξετε μια ματιά για να μάθετε όλα τα χαρακτηριστικά της πλατφόρμας.
Κοντολογίς, η AMD υποσχέθηκε ~10% σε single thread σενάρια από την προηγούμενη γενιά – ένα αρκετά εντυπωσιακό ποσοστό – αν και μεγάλο μέρος του απορρέει από την αυξημένη συχνότητα και τη βελτιωμένη λιθογραφία στα 5nm. Πάμε όμως να δούμε τα μοντέλα της νέας γενιάς.
Από 6 έως 16 cores
Στην αρχή του lineup έχουμε τον Ryzen 5 7600X με έξι πυρήνες (12 threads), χρονισμούς από 4.7GHz έως και τα 5.3GHz σε έναν πυρήνα και TDP 105W με προτεινόμενη τιμή τα $299.
Στο ίδιο μήκος κύματος υπάρχει ο Ryzen 7 7700X, με οκτώ πυρήνες (16 threads), χρονισμούς από 4.5GHz έως και τα 5.4GHz σε έναν πυρήνα και TDP 105W με προτεινόμενη τιμή τα $399.
Στην πιο μεγάλη κατηγορία, βλέπουμε τον Ryzen 9 7900X, με δώδεκα πυρήνες (24 threads), χρονισμούς από 4.7GHz έως και τα 5.6GHz σε έναν πυρήνα και TDP 170W με προτεινόμενη τιμή τα $549.
Στην κορυφή του lineup, ο Ryzen 9 7950X, έρχεται με δεκαέξι πυρήνες (32 threads), χρονισμούς από 4.5GHz έως και τα 5.7GHz σε έναν πυρήνα και TDP 170W με προτεινόμενη τιμή τα $699.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε, ότι αυτή τη στιγμή, βρισκόμαστε σε μια μεταβατική περίοδο μεταξύ αυτών των μοντέλων όσων εφοδιάζονται με την AMD 3D V-Cache που φέρνει ξανά στο προσκήνιο η εταιρία, μετά τον επιτυχημένο 5800X3D του 2022 και των ‘απλών’ Ryzen 7000. Η αλήθεια είναι, ότι το timing της AMD είναι λίγο ύπουλο, αφού μόλις 6 μήνες μετά την κυκλοφορία των Ryzen 7000, η εταιρία λανσάρει σημαντικά ταχύτερα μοντέλα με αντίστοιχες τιμές, ‘κοροϊδεύοντας’ κατά κάποιον τρόπο τους early adopters.
Σαν γρήγορη σημείωση, να πούμε ότι οι επεξεργαστές με 3D V-Cache έρχονται με σχεδόν διπλάσια μνήμη cache, αλλά με μειωμένο TDP στα 120W, που σημαίνει ότι οι base χρονισμοί θα είναι και αυτοί πιο μαζεμένοι, με τον 7950X3D να τρέχει στα 4.2GHz σε όλους τους πυρήνες, ενώ το single thread boost παραμένει ίδιο στα 5.7GHz.
Η Πλατφόρμα
Περνώντας στη νέα σειρά chipsets, η AMD φαίνεται πως παίζει όλα της τα χαρτιά και δεν κρατάει κανένα κρυφό άσο στο μανίκι της.
Αυτό σημαίνει ότι βλέπουμε τόσο μνήμες τύπου DDR5 στο προσκήνιο, όσο και ύπαρξη PCI Express Gen 5 στις κορυφαίες μητρικές με το X670 chipset, το οποίο χωρίζεται στα δύο, σε X670 και X670 Extreme (X670E) με το δεύτερο να προορίζεται για πιο σκληροπυρηνικούς που θέλουν extreme overclocking αλλά και PCIe Gen 5 σε κάθε υποδοχή της μητρικής.
Στις ‘απλές’ X670, μόνο η πρώτη υποδοχή για κάρτες γραφικών και η πρώτη M.2 θα τρέχουν σε Gen 5 mode, από τον επεξεργαστή, κάτι που μας έδειξε η εταιρία και στο επίσημο keynote της, πριν από μερικούς μήνες.
Αντίστοιχα ‘διπλό’ είναι και το B650, το οποίο έρχεται με λιγότερες θύρες USB, PCIe, ενώ είναι πιο προσιτό σε σχέση με το X670. Το ακόμα μικρότερο A620 δε θα διαθέτει PCIe Gen 5 συνδεσιμότητα, και θα είναι ακόμα φθηνότερο, ενδεχομένως και κάτω από τα 100€ στην Ελλάδα, ωστόσο οι πληροφορίες αναφέρουν ότι θα είναι σημαντικά περιορισμένο από πλευράς χαρακτηριστικών.
Zen 4, Επιγραμματικά
Σχετικά με τη νέα αρχιτεκτονική της AMD, θα βρείτε άφθονο υλικό στο 8Bitz, και παρακάτω θα αναφέρουμε επιγραμματικά τα σημαντικότερα στοιχεία που πρέπει να γνωρίζουμε πριν προχωρήσουμε με την παρουσίαση.
Όσον αφορά τους CPU, αναφέρουμε επιγραμματικά:
- Λιθογραφία 5nm στα CPU core dies
- Σχεδίαση με chiplets και Infinity Fabric για τη διασύνδεση των επί μέρους τμημάτων.
- PCIe 5 και DDR5 memory controllers εκτός του core die
- I/Ο die στα 6nm που περιλαμβάνει PCIe Gen 5 και τον DDR5 IMC (integrated memory controller)
- Έξτρα 3D V-Cache στους Ryzen 7000X3D για αυξημένες επιδόσεις
- Μοντέλα με χαμηλό TDP 65W (Ryzen 7000 non-X)
Επιπλέον, έχουμε και τα παρακάτω σημαντικά χαρακτηριστικά όσον αφορά την πλατφόρμα:
- Ενσωματωμένη RDNA 2 GPU (2 CUs, 2200 MHz Core Clock) για βασικό display
- Πάνω από 5.5GHz single thread συχνότητα λειτουργίας
- Socket AM5, (LGA1718 pins)
- Chipsets: B650, B650E, X670, X670E (Extreme)
- DDR5 support με ελεγκτή δύο καναλιών χωρίς backwards compatibility με DDR4
- AMD EXPO, αντίστοιχο του Intel XMP για memory training και overclocking
- Έως 24 PCIe 5.0 lanes από το CPU
- Μέχρι 14 SuperSpeed USB των 20 Gbps
- Μέχρι και 4 θύρες HDMI 2.1 & DisplayPort 2 (για μητρικές)
- Αρκετές μητρικές με WiFi 6E με DBS και Bluetooth LE 5.2
Και πριν περάσουμε στις επιδόσεις του Ryzen 7 7700X, πάμε να δούμε τη μητρική που μας έστειλε η Gigabyte για τη σημερινή δοκιμή, η οποία είναι η X670E AORUS Xtreme.
Gigabyte X670E AORUS Xtreme: Η ισχυρότερη μητρική της εταιρίας
Δεν είναι κρυφό, ότι οι τιμές των μητρικών είναι αυξημένες σε όλες σχεδόν τις κατηγορίες, κάτι που αφορά και τις δύο πλατφόρμες των Intel και AMD. Η νεότερη σειρά των 600 Series με το AM5 ξεκίνησε να πωλείται με τιμές σταθερά πάνω από τα 300 ευρώ, όμως τους τελευταίους μήνες βλέπουμε να γίνεται μεγαλύτερη προσπάθεια για πιο προσιτά μοντέλα με τιμές κάτω των 200 ευρώ.
Πέρα από το B650 chipset που περιορίζει κάπως την τιμή, το X670 είναι αυτό που προτιμούν συνήθως οι enthusiasts, μιας και προσφέρει αφθονία επιλογών για ένα high end PC, όπως πιο πολλές USB, υποδοχές επέκτασης κοκ.
Η Gigabyte X670E AORUS Xtreme φέρει το ‘X670E’ chipset, το οποίο σύμφωνα με την AMD προσφέρει αποκλειστικά PCIe Gen 5 συνδεσιμότητα, αφήνοντας μερικές μόνο M.2 στο πιο παλιό πρότυπο PCIe Gen 4.
Η συγκεκριμένη είναι και η μητρική που μετρήσαμε τον Ryzen 7 7700X της AMD και αποτελεί τη συνέχεια των ποιοτικών high-end μητρικών της Gigabyte που παίρνουν σαν βάση τη φιλοσοφία Ultra Durable με ισχυρό κύκλωμα τροφοδοσίας, μπόλικο armor και φυσικά εξαιρετική τιμολόγηση.
Εμφάνιση: X670E AORUS Xtreme
Με μια πρώτη ματιά, η μητρική έρχεται με E-ATX form factor και αυτό σημαίνει ότι έχει πλάτος σχεδόν 27 εκατοστά έναντι 24.5 που είναι οι απλές ATX. Οπότε καταλαβαίνουμε ότι κάποια cases θα είναι πιο δύσκολα στην εγκατάσταση και θα χρειαστεί πιο πολλή δουλειά για να την χωρέσουμε.
Παρά το γεγονός αυτό, η μητρική έχει ‘γεμάτη’ εμφάνιση με πολλές ψύκτρες και αρκετό βάρος. Η εμφάνιση είναι υποκειμενική, βέβαια οι αυστηρές γωνίες και οι ψύκτρες την κάνουν να φαίνεται πομπώδης.
Χαρακτηριστικά και γνωριμία με τις DDR5
Οι AM5 μητρικές φέρουν τις νεότερες μνήμες τύπου DDR5 και οι επεξεργαστές δε διαθέτουν controller που μπορεί να διαχειριστεί και τις DDR4. Οπότε αυτομάτως οι DDR5 είναι μονόδρομος σε αυτή την πλατφόρμα.
Οι AORUS των 5200MHz (ή MT – mega transfers, εάν προτιμάτε) έρχονται με CL 40 και χρειάζονται μόλις 1.1V για να λειτουργήσουν. Αποτελούν μια σχετικά χαμηλή συχνότητα για τη νέα γενιά και οι νέοι Ryzen μπορούν σίγουρα να λειτουργήσουν και με πιο γρήγορες μνήμες.
Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις ακόμα και σήμερα, μερικούς μήνες μετά την κυκλοφορία των CPU, που συναντάμε αστάθεια και μπλε οθόνες σε συχνότητες άνω των 6000MHz, ενώ από τον Μάρτιο του 2023 ξεκινούν και χρησιμοποιούν μνήμες με μεγαλύτερη πυκνότητα.
Όσον αφορά τις DDR5, οι σημαντικότερες διαφορές σε σχέση με τις DDR4 εντοπίζονται στην ελαφρώς διαφορετική εγκοπή στο κάθε DIMM, στην ύπαρξη on-die ECC, που λόγω της αυξημένης πυκνότητας θεωρήθηκε αναγκαίο, στα χαμηλότερα volt που χρειάζονται για τη λειτουργία τους, αλλά και το σημαντικότερο, την τοποθέτηση της τροφοδοσίας πάνω στο κάθε DIMM, ενός step down IC (power management integrated circuit – PMIC) που μετατρέπει 5V στα 1.1V.
Πηγαίνοντας στο κύκλωμα τροφοδοσίας της μητρικής, συναντάμε 18+2+2 Digital φάσεις αποτελούμενες από smart power stages με μέγιστο current 105A για άφθονο overclocking. Το overclocking είναι κάτι που αναφέρει και η Gigabyte στο BIOS της.
Οι λεπτομέρειες που ξεχωρίζουμε στη μητρική είναι το PCIe EZ-Latch Plus, όπου με το πάτημα ενός μοχλού η GPU βγαίνει πιο εύκολα από το slot της, ένας πραγματικός εφιάλτης για μερικά setups, ειδικά όταν στο σύστημα υπάρχει air cooler. Ακόμη ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι τα δύο αφαιρούμενα μεταλλικά κομμάτια και από κάτω τους έχουμε τέσσερα συνολικά thermal pads για την ψύξη των M.2 slots.
Επιπλέον, υπάρχουν 6 fan headers ενώ τα δύο που βρίσκονται κοντά στο chipset είναι περιστραμμένα κατά 90 μοίρες για να κάνουμε το cable management ακόμα καλύτερο!
Το I/O back panel διαθέτει πλήθος συνδέσεων και αυτό δε θα το δούμε σε κάποια B650 μητρική. Συνολικά υπάρχουν 12x USB από τις οποίες οι 4x είναι USB 2.0, οι 6x είναι 3.2 Gen 2 Type-A και μένουμε με μια είναι Type-C Gen 2, και μια Type-C Gen 2×2 που τρέχει από το chipset (συν άλλη μια από το header της μητρικής).
Επιπλέον έχουμε από μια DisplayPort και HDMI για σύνδεση με την ενσωματωμένη GPU των Ryzen 7000, που αξίζει να αναφέρουμε ότι έχουν όλοι οι επεξεργαστές της εταιρίας. Τα της δικτύωσης αναλαμβάνει ο Marvell AQtion AQC113C με ταχύτητα 10Gbit, ενώ ασύρματα συνδεόμαστε με το Intel Wi-Fi 6E AX210 για συνδεσιμότητα έως και 6GHz και ταχύτητες έως και τα 2.4Gbps.
Πέρα από τις κλασικές υποδοχές για τον ήχο 7.1 καναλιών, στο πίσω μέρος συναντάμε και το κουμπί Q-Flash Plus καθώς και ένα βολικό Clear CMOS για να επαναφέρουμε τη μητρική στις εργοστασιακές ρυθμίσεις.
Πέρα από αυτά, στο κουτί θα βρούμε και τους drivers σε ένα βολικό USB stick, αλλά θα βρούμε και ένα εξαιρετικό Essential USB Dac, το οποίο είναι ένα μικρό ανταπτοράκι από USB-C σε 3.5mm audio jack προσφέροντας πολύ πιο ποιοτικό ήχο και ενίσχυση από τα τις ενσωματωμένες θύρες, για παράδειγμα σε smartphones και laptops. Η μητρική δε θα λέγαμε ότι το χρειάζεται και ιδιαίτερα.
Tip: Όσοι σκοπεύετε να στήσετε εκ νέου τα Windows, βεβαιωθείτε ότι έχετε κλείσει την επιλογή για αυτόματη εγκατάσταση του έξτρα λογισμικού της εταιρίας κατά το πρώτο boot (όπως έκανε πρώτη η ASUS), εάν δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε λειτουργίες όπως το RGB, μεταξύ μερικών ακόμα.
>
